Flexibilisering van de arbeidsmarkt: trend of pandemieperikelen?

2022 is nu al een bijzonder jaar, een kleine opsomming van de wereldwijde gebeurtenissen in de afgelopen twee maanden: inflatie van 6,4%, woningen 21% duurder, hypotheekrente met een derde gestegen, dalende beurzen en van pandemie naar endemie. Tot slot om niet te vergeten: het laagste werkloosheidspercentage sinds 2003; er is nog nooit zoveel krapte geweest op de arbeidsmarkt.

Wat kunnen we hiervan leren? Deze ontwikkelingen kunnen grote impact hebben op het overheidsbeleid van de komende jaren. Tot verkort werd stellig geroepen dat de aanhoudende inflatie een tijdelijk verschijnsel is veroorzaakt door de pandemie. Persoonlijk kijk ik anders naar de situatie. Jarenlang (te) goedkoop rentebeleid wordt nu gefinancierd door stijgende prijzen. Een sigaar uit eigen doos, in gewoon Nederlands.

Lees ook: Mark gaat van zelfstandig ondernemen naar samen ondernemen.

Als je het mij vraagt is het een trend die we al langer hadden kunnen zien aankomen. Hetzelfde geldt voor de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Op 26 januari 2022 verscheen een onderzoek van ING: ‘Tekort accountants vraagt om modernisering van het partnermodel’; ook kiezen steeds meer Zuidas-advocaten voor een bestaan als zzp’er. Vervolgens kopte Quote Magazine: ‘Een nieuwe generatie kiest voor flexibiliteit en vrijheid in plaats van een lang en onzeker partnertraject’. Als we naar de onderliggende cijfers kijken zien we hier ook een trend die al langer gaande is, waar ik de lezer graag in mee neem.

Tussen 2003 en 2019 groeide het aantal zzp’ers in de specialistische zakelijke dienstverlening van 99.000 naar 202.000 (bron: CBS). Een toename van meer dan 100% terwijl de gehele werkkring in deze sector slechts groeide met 28% (518.000 naar 668.000). Ook neemt het aandeel voltijdbanen van 25 tot 35 jarigen af binnen de werkzame beroepsbevolking.

Jammer genoeg wordt het zzp-arbeidsmodel steevast als probleemgeval bestempeld. Als je het mij vraagt is een deel van deze groep juist onderdeel van de oplossing in het schreeuwende tekort aan arbeidskrachten, daarover later meer. Wanneer we kijken naar arbeidsparticipatie in Nederland bedraagt deze 84% en daarmee behoren we tot de koplopers in Europa. De arbeidsmarktparticipatie wordt berekend aan de hand van twee variabelen: De netto arbeidsparticipatie is het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de totale bevolking van 15–64 jaar die gedurende een week minimaal 12 uur betaalde arbeid of arbeid voor winst verricht. Veel gehoorde oplossingen om de arbeidsdeelname te verhogen zijn: Deeltijders moeten voltijders worden, ouderen langer laten doorwerken en de laatste groep, onvrijwillig niet-werkenden, aan een baan helpen.

Lees ook: Zzp’ers in financiële dienstverlening staan samen sterker 

De aanname is dat ieder gewerkt uur 1 op 1 converteert naar ‘productiviteit’ en bijdraagt aan het tekort van arbeidskrachten. Wat mij betreft kan je de kennis van arbeidskrachten beter inzetten bij meerdere organisaties tegelijk. Bovendien ontwikkel je daarmee ook meer kennis voor de arbeidskracht zelf en speel je in op maatschappelijk brede trends (vrijheid, afwisseling en flexibiliteit). Hoe kan de zzp’ er helpen dit probleem op te lossen?

Bij FYBE zien we dat een aanzienlijk deel van de aangesloten zzp’ers meerdere interim-opdrachten tegelijk doen. Bovendien wordt de kennis vaak ingezet bij groeibedrijven en innoverende scale-ups. Vaak hebben juist deze bedrijven behoefte aan kennis en de flexibiliteit van een zzp’er. Als bijkomend voordeel geldt dat de uitdaging en afwisseling zorgen voor een hogere productiviteit.

Conclusie? Laten we de flexibiliseringstrend voor eerlijk betaalde zzp’ers omarmen en daarmee inspelen op een veranderende behoefte in de maatschappij. De focus vanuit de politiek moet zich richten op een oplossing om de uitbuiting van slecht betaalde zzp’ers door platformbedrijven tegen te gaan. Hoe kijk jij tegen de flexibilisering van de arbeidsmarkt aan? Lees ook: Waarom Finance as a Service het ideale alternatief is voor het mkb.